Μέχρι το προσεχές καλοκαίρι αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η περάτωση του Κέντρου προβολής τοπικού πολιτισμού και διατροφικής παράδοσης της ελιάς στο Καβούσι Ιεράπετρας μέσω της αποκατάστασης του κελύφους, της αναδιαμόρφωσης των χώρων του παλαιού Δημοτικού Σχολείου και της λειτουργικής του επέκτασης, όπως εκτιμά μιλώντας στην ΑΝΑΤΟΛΗ ο επιβλέπων Αρχιτέκτων μηχανικός Οδυσσέας Σγουρός.
Πρόκειται για ένα έργο που αφορά την αποκατάσταση του παλαιού σχολείου του Καβουσίου (σε οικόπεδο συνολικής επιφάνειας 1.141,08 μ2) που οικοδομήθηκε το 1865 στον ομώνυμο οικισμό του Δήμου Ιεράπετρας και από το 1965 οπότε και σταμάτησε η λειτουργία του παρέμενε σε εγκατάλειψη παραδομένο στη φθορά του χρόνου.
Η σημασία του για το τοπικό γίγνεσθαι εκφράζεται και αποτυπώνεταικαι από την ίδια τη φυσιογνωμία της ευρύτερηςκατεξοχήν γεωργικής περιοχής, που ιστορικά ήδη από τα μινωικά χρόνια συνδέεται άρρηκτα και ενεργά με την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας ελαιολάδου. Με το Καβούσι να αντιπροσωπεύει το διαμέρισμα με το μεγαλύτερο ίσως ελαιοπαραγωγικό μερίδιο στο Δήμο Ιεράπετρας και με τη συνεχιζόμενη παράδοση της ελαιοκαλλιέργειας να αποτελεί καθιερωμένα βασική πηγή εσόδων για τους ανθρώπους του οικισμού.
Το πρώτο μινωικό ελαιοτριβείο,άλλωστε, που απαντάται στον κοντινό αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά και η μοναδικής ομορφιάς ελιά ηλικίας 3.500 και πλέον ετών που στέκει μέχρι και σήμερα όρθια σε μικρή απόσταση, αποτελούν και αυτά ισχυρά στοιχεία της τοπικής ιδιαιτερότητας που αξίζουν προβολής και ανάδειξης.
Αποκατάσταση
ενός από τα πρώτα σχολεία
του Ν. Λασιθίου
Το Δημοτικό Σχολείο, ένα από τα πρώτα σχολεία της περιοχής του νομού Λασιθίου, βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση του οικισμού του Καβουσίου, με θέα προς το εξαιρετικό τοπίο, τα βουνά με τους αρχαιολογικούς χώρους, την παραλία του «Θόλου» και τον κόλπο του Μεραμπέλλου και γειτνιάζει με την έκταση του Ιερού Ναού του Μιχαήλ Αρχαγγέλου με την οποία αποτελεί αδιάσπαστο σύνολο.
Μετά από την παραχώρηση του χώρου το 2018 και για περίοδο 20 ετών στον Πολιτιστικό Σύλλογο Καβουσίου (κατόπιν αιτήματός του) από τον Δήμο Ιεράπετρας, έγινε μελέτη από το αρχιτεκτονικό γραφείο του Οδυσσέα Σγουρού σε συνεργασία με το γραφείο «ΝΟΤΙΟΝ» της Μαρίας Μαρκάκη και υποβλήθηκε συνολική πρόταση αξιοποίησης και αποκατάστασης των εγκαταστάσεων με αίτηση χρηματοδότησης στο πρόγραμμα LEADER της ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ. Σκοπός η δημιουργία Κέντρου προβολής του τοπικού πολιτισμού & της διατροφικής παράδοσης της ελιάς, με αποκατάσταση του κελύφους, αναδιαμόρφωση των χώρων του παλαιού Δημοτικού Σχολείου και λειτουργική επέκταση για τη δημιουργία εντευκτηρίου του Συλλόγου.
Mετά από την αξιολόγηση των προτάσεων που κατατέθηκαν, η πρόταση του Πολιτιστικού Συλλόγου Καβουσίου εγκρίθηκε και το έργο επιλέχθηκε για χρηματοδότηση με προϋπολογισμό ύψους 261.356,95 ευρώ. Αρμόδιος φορέας για την υλοποίηση του έργου είναι ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καββουσίου Ιεράπετρας και για την παρακολούθηση η Αναπτυξιακή Λασιθίου της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου.
Σε όλα τα στάδια μέχρι και σήμερα, συνεχής υπήρξε η στήριξη της προσπάθειας από την κοινωνία του Καββουσίου, την τοπική Ενορία της Εκκλησίας και τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλο, τον Δήμο Ιεράπετρας και τον Δήμαρχο κ. Θεοδόση Καλαντζάκη.
Λόγω και της πανδημίας τα τελευταία δυο χρόνια και των πολυεπίπεδων συνεπειών και στον τομέα των κατασκευών κλπ, η περάτωση του έργου αναμένεται, σύμφωνα με τον κ. Σγουρό, να έχει ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2023.
Σημειώνεται ότι σε αντίστοιχα προγράμματα έχουν ενταχθεί κατά την προηγούμενη δεκαετία και ολοκληρώθηκαν, το Λαογραφικό Μουσείο Νεάπολης και τα μουσεία Οικίας Κριτσωτοπούλας και Σπάνιων & ενδημικών φυτών «Ροδάνθη» στην Κριτσά, ενώ παλαιότερα είχε γίνει η χρηματοδότηση του παλιού Ελαιουργείου Αρχαύλη από το πρόγραμμα INTERREG και δημιουργήθηκε η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων της Κοινότητας Κριτσάς «Λατώ».
Το πρόγραμμα LEADER ήδη βρίσκεται στη φάση προεργασίας για την επόμενη αναμενόμενη διακήρυξή του, αποτελώντας έναν σημαντικό μοχλό υποστήριξης των κοινωνικών και πολιτιστικών φορέων του Λασιθίου για τη διάσωση του κτιριακού αποθέματος και τον λειτουργικό εμπλουτισμό των οικισμών μας με χρήσεις και δραστηριότητες που μπορούν να αναδείξουν την τοπική παραγωγική, κοινωνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.
Αρχιτεκτονική – κατασκευαστική σύνθεση
Όπως αναφέρεται και στην Τεχνική Έκθεση του έργου που έχει συνταχθεί από τον κ. Σγουρό, η αρχιτεκτονική, κατασκευαστική και συνθετική επεξεργασία του συγκροτήματος είναι αντίστοιχη της ποιότητας και της ανάγκης ανάδειξης του εμβληματικού υφιστάμενου κτιρίου και του νέου λειτουργικού του προορισμού για τη στέγαση του Κέντρου Προβολής του Τοπικού πολιτισμού, χρησιμοποιώντας παραδοσιακές κατασκευαστικές πρακτικές και μορφοποιήσεις της τοπικής αρχιτεκτονικής εμπειρίας, λαμβάνοντας υπόψη και τους μικρούς μετασχηματισμούς που έχει υποστεί το κτίσμα στη διάρκεια του χρόνου.
Η αποκατάσταση του υφιστάμενου ισόγειου κελύφους, γίνεται με τρόπο που αναδεικνύει την ιστορική του τυπολογία και την εικονογραφική του επεξεργασία και συμπληρώνεται από τα απαραίτητα στοιχεία που υποστηρίζουν την προσβασιμότητα, τη νέα λειτουργική του χρήση και τις ανάγκες κατασκευαστικού εκσυγχρονισμού και αναβάθμισής του.
Με την πλήρη αναδιαμόρφωση του εσωτερικού χώρου δημιουργούνται τρεις αίθουσες εκθέσεων που θα φιλοξενήσουν τις τοπικές συλλογές του Κέντρου Προβολής, διαμορφώνεται χώρος προβολών και εκδηλώσεων και προστίθενται χώροι υποδοχής (reception), μικρό πωλητήριο βιβλίων των εκδόσεων του κέντρου και χώροι υγιεινής των επισκεπτών.
Στην ανατολική πλευρά, με ευρεία εποπτεία των βουνών του Καββουσίου, δημιουργείται ένας αυτόνομος λειτουργικά χώρος υποδοχής και εκδηλώσεων του Κέντρου Προβολής (επιφ. 46,53 μ2) με προστατευμένη αυλή που καλύπτεται με σκίαστρο και προορίζεται να στεγάσει εντευκτήριο και χώρο προβολής τοπικών παραδοσιακών προϊόντων και διάφορες δραστηριότητες σχετικές με τη συνολικότερη λειτουργία του Κέντρου Προβολής και του φορέα διαχείρησής του.
Απόλυτη συμβατότητα για ΑμεΑ
Το συνολικό συγκρότημα διαθέτει πλήρη κινητική προσβασιμότητα και εξυπηρετεί όλες τις ανάγκες ΑμεΑ, καθώς έχει μελετηθεί σε απόλυτη συμβατότητα με τις προβλέψεις και τις προδιαγραφές του ΥΠΕΚΑ «Σχεδιάζοντας για όλους».Όλες οι γενικές κυκλοφοριακές διευθετήσεις πρόσβασης στις εγκαταστάσεις και οι τοπικές διαμορφώσεις στις εισόδους του Κέντρου Προβολής και του Εντευκτηρίου, εξυπηρετούνται με ράμπες ήπιας κλίσης που καθιστούν τους χώρους φιλικούς και επισκέψιμους από ανθρώπους με αναπηρίες και κινητικά προβλήματα. Πρόνοια λαμβάνεται και για την τοποθέτηση πινακίδων αφής με τον κώδικα Braille (μπράϊγ) για την εξυπηρέτηση ατόμων με προβλήματα όρασης που θα αποτελέσουν αντικείμενο ειδικής σήμανσης των κτιρίων καθώς και η ηχητική ξενάγηση που θα περιληφθεί στις άμεσες προτεραιότητες του Κέντρου Προβολής μετά την έναρξη της λειτουργίας του.
Όπως σημειώνει στην Τεχν. Έκθεση ο κ. Σγουρός, η δημιουργία αυτού του μικρού Κέντρου Προβολής, «θα αποτελέσει για τον οικισμό το κέντρο προβολής και αναφοράς μιας δραστηριότητας που θα τονώσει τις σημερινές αντοχές του και παράληλα θα συμβάλλει με πολλούς τρόπους στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων συμβατών με την πραγματική του ταυτότητα, τις σημερινές και τις μελλοντικές του ανάγκες».
Λόγω μάλιστα του ειδικού χαρακτήρα του αξιόλογου παλαιού κτίσματος ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, η χορήγηση και σχετικής έγκρισης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής Λασιθίου, ως στοιχείου πληρότητας του φακέλου της τελικής έκδοσης της άδειας δόμησης.
