Ο Ακαδημαϊκός Χ. Χαραλαμπάκης μιλά για το δωρεάν ηλεκτρονικό χρηστικό λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας
«Την ηλεκτρονική έκδοση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας, διαθέσιμη πλέον στον σύνδεσμο christikolexiko.academyofathens.gr, προσέφερε δωρεάν στον ελληνικό λαό, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο όπου γης, η Ακαδημία Αθηνών, κατά την εκδήλωση που διοργάνωσε στις 9 Φεβρουαρίου, Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελληνικής Δημοκρατίας, το υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ανώτατου πνευματικού ιδρύματος της χώρας, η δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας ολοκληρώθηκε επί προεδρίας του ακαδημαϊκού Αντώνιου Ρεγκάκου, με τις ουσιαστικές παρεμβάσεις του και την αμέριστη στήριξη του γενικού γραμματέα της Ακαδημίας Χρήστου Ζερεφού.
Η ηλεκτρονική μορφή του έγινε πραγματικότητα χάρη στην πρωτοβουλία και τις άοκνες προσπάθειες του προέδρου του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και ακαδημαϊκού Θεόδωρου Παπαγγελή και των άξιων συνεργατών του, με επικεφαλής τον Κώστα Θεοδωρίδη. Την ευθύνη της δεύτερης αναθεωρημένης και εμπλουτισμένης έκδοσης, η οποία περιλαμβάνει 75.500 λήμματα και σταθερές λεξικές συνάψεις, ανέλαβε εξ ολοκλήρου ο ακαδημαϊκός Χριστόφορος Χαραλαμπάκης.
Σήμερα μίλησε στον Planet o Ομότιμος Καθηγητής γλωσσολογίας και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Χριστόφορος Χαραλαμπάκης.
Το Λεξικό παρουσιάζει 17 καινοτομίες, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι: κατάρτιση του λημματολογίου από εκτενείς έντυπες και ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, καθιέρωση διπλής ορθογράφησης για ορισμένες λέξεις, αναγραφή της επιστημονικής ονομασίας ζώων και φυτών, αναλυτική παρουσίαση των συνδυαστικών δυνατοτήτων των λέξεων, ακριβής υφολογικός προσδιορισμός λέξεων και εκφράσεων και παράθεση της χρονολογίας πρώτης εμφάνισης πολλών αγγλικών και γαλλικών λέξεων και στερεότυπων εκφράσεων ως συμβολή στην ιστορία του πολιτισμού και των επιστημών.
Οι νεολογισμοί που προστέθηκαν στη δεύτερη έκδοση είναι περίπου πεντακόσιοι. Η περιβαλλοντική, η οικονομική και η υγειονομική κρίση, όπως έδειξε η πανδημία του κορονοϊού, αποτυπώνονται με προσεκτικά επιλεγμένο λημματολόγιο για να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο οι χρήστες του Λεξικού. Όπως συμπληρώνει η ανακοίνωση της Ακαδημίας Αθηνών, αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα λήμματα ανθρωπόκαινο, ανθρωπόπαυση, αντιεμβολιαστής, γκουσμάνια, δραχμιστής, κρυπτονόμισμα, γυάλινη οροφή, μεταφραστική και περιβαλλοντική ιατρική, Αθηναϊκή Ριβιέρα, σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου, για να δει πώς αντιμετωπίζονται οι νέες προκλήσεις. Προστέθηκαν ακόμη πολλές νέες ή αναλυτικότερες ετυμολογίες.
Η Ακαδημία Αθηνών καθιερώνει στην πράξη ένα «Παρατηρητήριο της γλώσσας» που θα παρακολουθεί την εξελικτική πορεία του γλωσσικού οργάνου. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολύνεται περισσότερο το έργο όσων διδάσκουν τη Νεοελληνική ως μητρική, δεύτερη ή ξένη γλώσσα και θα ενημερώνεται υπεύθυνα το ευρύτερο κοινό για θέματα γλωσσικής χρήσης. Το Χρηστικό λεξικό, με τη σφραγίδα της Ακαδημίας Αθηνών, είναι ο καλύτερος σύμβουλος για ορθογραφικά, μορφολογικά, σημασιολογικά και συντακτικά προβλήματα της Νεοελληνικής, καθώς έχει απαλλαγεί από τις ιδεοληψίες του παρελθόντος, καταγράφοντας με ποιότητα λόγου τη γλωσσική πραγματικότητα. Ευπρόσδεκτες είναι παρατηρήσεις, υποδείξεις, διορθώσεις και ιδέες στο christikolexiko@academyofathens.gr»
Ο Καθηγητής αναλύει τις απίστευτες δυνατότητες που παρέχει το ηλεκτρονικό λεξικό, ενώ μιλάει με συγκεκριμένα παραδείγματα αναλύοντας την καταγωγή των λέξεων. Επίσης, τονίζει ότι δίνεται η δυνατότητα της αντιγραφής (copy-paste) ώστε να το χρησιμοποιήσει κανείς οπουδήποτε επιθυμεί. Όσον αφορά το «Παρατηρητήριο της γλώσσας» λέει ο Καθηγητής «Έφτιαξα αυτή την εικόνα, όπως λέμε παρατηρητήριο πτηνών, που παρακολουθεί κανείς τα πουλιά, πως κυκλοφορούν, που πηγαίνουν, τι κάνουν και οι λέξεις είναι σαν τα πουλιά, ταξιδιάρικες, έχουν δική τους ζωή και φυσιογνωμία. Ως ερευνητής των λέξεων, ψάχνω να αποκωδικοποιήσω στο λεξικό τη ζωή τους και τη φανερή και τη κρυφή….»
«Η γλώσσα είναι χαοτική. Κανείς δε τη ξέρει ούτε πρόκειται να τη μάθει ποτέ….γι’ αυτό χρειαζόμαστε τα λεξικά, να γίνονται συστηματικές έρευνες» λέει μεταξύ άλλων ο Καθηγητής, που όπως πάντα μας συγκίνησε με τις λέξεις του.
Επίσης, μίλησε ονομαστικά για τους επιστήμονες από την Ιεράπετρα και τη προσφορά τους στην εξέλιξη της υψηλής τεχνολογίας. «Δεν έχουμε προβάλει Γεραπετρίτες που διαπρέπουν στο εξωτερικό» αναφέρει τους Γιάννη Ρεμεδιάκη, Μάνο Παπαδάκη, Μιχάλη Κοντοπόδη.
Μας εύχεται να «υφαίνουμε» τον λόγο και μας προτρέπει να χρησιμοποιούμε περισσότερο τα λεξικά.
Μπορείτε να ακούσετε ολόκληρη τη συνέντευξη που παραχώρησε στη Μαρία Τροχοπούλου στο ηχητικό που ακολουθεί:
